Takimi Kurti-Vuçiq, “test i madh” për fatin e dialogut
Takimi i së enjtes mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiq, do të fokusohet në zbatimin e Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit, si dhe çështjet aktuale, kanë njoftuar nga zyra e Bashkimit Evropian. Megjithëse u mbajtën disa takime ende nuk ka nisur së zbatuari asnjë nga çështjet për të cilat palët ishin dakorduar më 18 mars në Ohër, derisa BE-ja u mor me menaxhimin e krizës në veri. Vëzhgues të këtij procesi thonë se takimi do të jetë edhe një test për fatin e vetë dialogut
Dy ditë para takimit të nivelit të lartë mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiq, Brukseli e ka zbardhur agjendën e diskutimeve të martën. Çështjet aktuale dhe rruga drejt zbatimit të Marrëveshjes bazë do të jenë temat e diskutimit.
Shefi i lartë i Bashkimit Evropian për politikë të jashtme, Josep Borell, duke filluar nga ora 9 e së enjtes, do të zhvillojë takime ndaras me Kurtin e Vuçiqin e më pas planifikohet takimi trepalësh. Në fund të tyre, Borrell do të japë një deklaratë për media.
“Takimi do të fokusohet në zbatimin e Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit, si dhe çështjet aktuale. Do të ketë një deklaratë për mediat nga përfaqësuesi i lartë në përfundim të takimeve në godinën e EEAS”, shkruan në deklaratën e BE-së.
Takimi Kurti-Vuçiq mbahet pas hapave që ndërmori Qeveria për shtensionimin e situatës në veri. Krahas largimit të një pjese të njësive speciale, Qeveria është pajtuar për mbajtjen e zgjedhjeve të reja në katër komunat veriore. Për t’u hapur rrugë atyre, Ministria e Pushtetit Lokal miratoi udhëzimin, përmes të cilit mund të iniciohet shkarkimi i kryetarëve shqiptarë.
Moment të rëndësishëm për t’i dhënë shtytje zbatimit të Marrëveshjes e konsideron edhe ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Jorn Rohde.
“Takimi i nivelit të lartë më 14 shtator vjen në një moment kritik. Ne kemi nevojë për angazhimin e plotë të të dyja palëve për depërshkallëzimin, dialogun e ndërmjetësuar nga BE-ja dhe demokracinë pjesëmarrëse. Marrëveshja e Ohrit duhet të zbatohet tani. Nuk ka më lojëra faji. Hiqni pengesat për përparim. Është koha për të vepruar për të mirën e të gjithëve”, ka shkruar Rohde në Platformën “X”.
E, presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq, ka deklaruar se një nga temat kryesore do të jetë siguria e serbëve në Kosovë. Gjatë një vizite në Nish, të martën, ai ka thënë se për këtë tashmë ka biseduar me të dërguarin special të BE-së për dialogun, Miroslav Lajçak.
“Gjithçka që mund të them për këtë është se tashmë kam biseduar me Lajçakun dhe e kam vënë në dukje atë problem. Kjo do të jetë tema kryesore të enjten”, ka thënë Vuçiq.
Dialogu në test
Korrespondenti i KOHËS në Bruksel, Augustin Palokaj, ka thënë se pritja kryesore është që të ketë takim trepalësh për dallim nga hera e fundit në qershor, kur Kurti dhe Vuçiq ishin në Bruksel, por nuk u takuan mes vete.
“Kësaj radhe nga BE-ja kanë thënë se presin që të ketë edhe takim trepalësh. Sa i përket përmbajtjes dy çështje pritet të jenë në rend të ditës. E para, shpëtimi i asaj që BE-ja e quan marrëveshje dhe aneksin për zbatim, sepse ajo gjithsesi është në krizë dhe e dyta, është situata aktuale në veri dhe përpjekjet për të dalë nga kjo situatë përmes zgjedhjeve të jashtëzakonshme”, ka thënë Palokaj. Sipas tij, Serbia pa dyshim do të tentojë që të diskutojë më shumë për atë që e quan pozitën të vështirë të serbëve dhe dhunën që ata pretendojnë se po bëhet ndaj tyre, ndërsa pala kosovare pritet të insistojë në zbatimin e plotë, pa kushte dhe pa vonesa të të gjitha pikave të marrëveshjeve.
Palokaj ka thënë se Bashkimi Evropian e konsideron këtë takim si një test të madh edhe për fatin e vetë dialogut, “pasi që kemi hyrë në vitin e fundit të mandatit të zotëri Lajçakut, por edhe përfaqësuesit të lartë, Joseph Borrell, dhe nuk dihet edhe fati i asaj që e kishin quajtur marrëveshje historike kur ajo ishte arritur në Bruksel”.
“Prandaj edhe Bashkimi Evropian në këtë takim është në një test për të dëshmuar se është i gatshëm që t’i shtyjë palët drejt zbatimit të marrëveshjes dhe të bëjnë përparim në normalizimin e raporteve”, ka deklaruar Palokaj. Por ajo që nuk pritet të ndodhë në këtë takim, sipas tij, është heqja e masave ndaj Kosovës, “pasi që sipas burimeve diplomatike në Bruksel, Kosova është duke bërë hapat e duhur në drejtim të duhur, por duhen akoma hapa për të evituar të gjitha arsyet të cilat kanë çuar deri te shpallja dhe vendosja e këtyre masave ndëshkuese ndaj Kosovës”.
Takimet pa rezultate
Takimit Kurti-Vuçiq i kanë paraprirë diskutimet në nivel të grupeve teknike. Zyrtarë të Bashkimit Evropian deklaruan se janë në pritje të komenteve nga Kosova dhe Serbia lidhur me pesë çështjet e diskutuara në korrik, për të cilat nuk ka pasur pajtueshmëri midis palëve.
Në mesin e këtyre çështjeve përfshihet zbatimi i Marrëveshjes së re për rrugën e normalizimit të marrëdhënieve, për energjinë, zbatimi i Deklaratës për Personat e Pagjetur, depërshkallëzimi i situatës në veri të Kosovës dhe organizimi i zgjedhjeve të parakohshme, si dhe çështjet tregtare.
Në Qeverinë e Kosovës nuk kanë treguar nëse i janë përcjellë komentet Brukselit dhe as çështjet që synojnë t’i ngrenë në takimin e 14 shtatorit. Qeveritarë të Kosovës patën kritikuar ndërmjetësin e dialogut, Miroslav Lajçak, për qasje të pabalancuar mes palëve. Me këtë u janë referuar edhe masave që BE-ja ia vazhdon t’i mbajë në fuqi ndaj Kosovës.
Kryenegociatori i Kosovës, Besnik Bislimi, pati deklaruar se Lajçak po mundohet t’i shtyjë përpara vetëm kërkesat e Serbisë e që kryesorja prej tyre është themelimi i Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe, çështje kjo që trajtohet në kuadër të nenit 7 të marrëveshjes.
Por zyra e Lajçakut u është përgjigjur akuzave duke thënë se BE-ja vepron vetëm si lehtësues dhe se përgjegjësia për t’u pajtuar mbi zgjidhjet evropiane në fund të fundit bie te palët.
Kurti dhe Vuçiq për herë të fundit janë takuar në Bruksel më 2 maj, nëntë ditë pas zgjedhjeve të jashtëzakonshme që janë mbajtur më 23 prill në veri të Kosovës dhe të cilat janë bojkotuar nga popullata lokale serbe. Prej atëherë Bashkimi Evropian është marrë me menaxhimin e krizës në veri.
