Myslimanët e Ukrainës po luftojnë për lirinë e vendlindjes
Murad Suleimanov është imam i Qendrës Kulturore Islamike në Lviv. Ai thotë se myslimanët e Ukrainës po luftojnë për lirinë e vendlindjes së tyre
Kurani në tavolinën e Murad Suleimanovit është bërë doracak për menaxhimin e krizave, ndërsa ai e kupton se si t’u shërbejë qindra njerëzve të tmerruar dhe të zhvendosur që kalojnë nëpër dyert e xhamisë që drejton në Ukrainën perëndimore.
Premium
Kur zemra i rëndohet nga lufta e Rusisë, Suleimanovi lexon për betejat e njëanshme në historinë islame. Kur kontrollon një plak mysliman, shtëpia e të cilit u shkatërrua nga granatimet, ai reciton vargje për besimin në kohë të vështira. Dhe kur imami sheh milicitë myslimane pro-ruse që marrin pjesë në brutalitete, kthehet në pasazhe për shenjtërinë e jetës dhe mendon se duhet të ketë "një lloj tjetër myslimani, me ndonjë Kuran tjetër" për të justifikuar akte të tilla
Kurani në tavolinën e Murad Suleimanovit është bërë doracak për menaxhimin e krizave, ndërsa ai e kupton se si t’u shërbejë qindra njerëzve të tmerruar dhe të zhvendosur që kalojnë nëpër dyert e xhamisë që drejton në Ukrainën perëndimore.
Kur zemra i rëndohet nga lufta e Rusisë, Suleimanovi lexon për betejat e njëanshme në historinë islame. Kur kontrollon një plak mysliman, shtëpia e të cilit u shkatërrua nga granatimet, ai reciton vargje për besimin në kohë të vështira. Dhe kur imami sheh milicitë myslimane pro-ruse që marrin pjesë në brutalitete, kthehet në pasazhe për shenjtërinë e jetës dhe mendon se duhet të ketë “një lloj tjetër myslimani, me ndonjë Kuran tjetër” për të justifikuar akte të tilla.
Detyrë për ta mbrojtur vendin
Për Suleimanovin dhe të tjerët në popullsinë e vogël myslimane të Ukrainës, nuk ka dyshim se ata duhet ta mbrojnë vendin. Myslimanët këtu po luftojnë në vijën e parë dhe po ofrojnë ndihmë humanitare, duke i parë përpjekjet e tyre gjatë luftës si një detyrë fetare dhe si një pohim të identitetit ukrainas në një komb që jo gjithmonë i ka mirëpritur ata.
“Po, ne jemi pakicë këtu, por ne jemi pjesë e këtij vendi”, tha Suleimanov, 31 vjeç, në një mbrëmjeje fundprilli. “Ne duhet të bëjmë diçka”.
Në selinë e tij, në Qendrën Kulturore Islame të Lvivit, një vitrinë ekspozon kurane të vjetra të zbehura të mbajtura nga tatarët e Krimesë, myslimanë që u dëbuan me forcë në vitin 1944 gjatë një fushate spastrimi etnik sovjetik. Në një rast tjetër shfaqen copa copëzash dhe municionesh të arsenalit nga sulmet ruse në javët e fundit që rrafshuan shtëpitë në pronësi të myslimanëve në periferi të Kievit.
Këto kujtime, të mbledhura afërsisht 80 vjet larg njëri-tjetrit, përfaqësojnë kapituj të historisë së gjatë të vuajtjeve të myslimanëve në duart e sundimtarëve në Moskë. Islami ka rrënjë të thella dhe të ngatërruara në rajon; gjashtë nga 15 republikat e ish-Bashkimit Sovjetik ishin me shumicë myslimane.
Copëza granatash dhe armatimi, që së fundmi u gjetën në një kopsht në afërsi të komunitetit mysliman të Lvivit, janë ekspozuar në qendrën islamike
Represioni në ngritje në Rusi
Sot, 20 milionë myslimanë që jetojnë në Rusi përballen me një represion në rritje, duke përfshirë torturën dhe ndalimin arbitrar, sipas një raporti të publikuar këtë javë nga Komisioni i SHBA-së për Lirinë Fetare Ndërkombëtare.
Ata që kundërshtojnë luftën rrezikojnë të njëjtat hakmarrje për të folur si disidentët e tjerë, duke e bërë të pamundur vlerësimin e mbështetjes së vërtetë.Zyrtarisht, megjithatë, liderët myslimanë në Rusi mbështesin qeverinë, duke folur për një kërcënim nazist në Ukrainë ose duke e cilësuar luftën si një luftë të drejtë - një "xhihad" kundër të njëjtave fuqi perëndimore që bombardojnë shtetet myslimane.
Në anën tjetër të kufirit në Ukrainë, një vend kryesisht i krishterë ortodoks i udhëhequr nga një president hebre, myslimanët përbëjnë rreth 1 për qind të popullsisë. Numri i tyre rritet në rreth 12 për qind në Gadishullin e Krimesë, të cilin Rusia e aneksoi në vitin 2014. Ky rrëmbim toke rezultoi në një eksod të tatarëve të Krimesë në pjesë të tjera të Ukrainës, ku ata u bashkuan me komunitetet tatarë të krijuar prej kohësh ose ndërtuan qendra të reja islamike përkrah turqve, arabëve dhe të konvertuarve ukrainas.
Megjithëse ende përballen me stereotipa dhe ngacmime, myslimanët thonë se kanë liri më të madhe fetare sesa në pjesën më të madhe të Rusisë.
Myslimanët e Putinit
“Ne ende mendojmë se ka disa pengesa”, tha Suleimanov. “Jo të gjithë na mbështesin, kështu që ne duhet të punojmë në mënyrë që njerëzit të shohin myslimanët dhe të kuptojnë se ne jemi pjesë e komunitetit”.
Në shërbimin e tij javor të xhumasë në Lviv, Hussein Kuchuk u kujton myslimanëve që të mos "ndjekin verbërisht liderët që japin urdhra të padrejta" dhe të shmangin shndërrimin në "lojë" për pushtetet e korruptuara.
Kuchuk, imami i Qendrës Kulturore Tatare të Krimesë, po i referohet besnikëve myslimanë të presidentit rus, Vladimir Putin. Ndoshta më i famshmi është Ramzan Kadyrov, njeriu i fortë çeçen, forcat e të cilit u filmuan duke brohoritur "Allahu akbar" mes rrënojave të Mariupolit, qyteti port i rrethuar në Ukrainën jugore.
“Shumë jomyslimanë i shikojnë ato video dhe kjo u krijon përshtypjen për myslimanët: ‘Oh, nëse Kadyrov po e thotë këtë, të gjithë myslimanët janë të tillë’”, tha Kuchuk pas xhumasë. "Ata nuk përfaqësojnë myslimanët - ata përfaqësojnë Putinin”.
Por milicët e frikësuara të Kadyrovit nuk janë të vetmit myslimanë në fushën e betejës. Të paktën dy njësi çeçene që u shfaqën pas aneksimit të Krimesë po luftojnë në anën ukrainase, raportoi gazetari Neil Hauer në New Lines Magazine.
Droja e shpërthimit të konflikteve ndërmyslimane
Sa më gjatë të zgjasë lufta, paralajmërojnë analistët, aq më e madhe është mundësia për t’u nxitur tensionet e brendshme myslimane brenda Rusisë, si dhe diasporën e saj myslimane në të gjithë rajonin e gjerë.
Robert D. Crews, profesor i historisë në Universitetin e Stanfordit, i cili ka shkruar gjerësisht për Islamin dhe Rusinë, tha se një sërë faktorësh mund të nxisin trazira: Sanksionet kundër Rusisë ka të ngjarë të dëmtojnë punëtorët e varfër myslimanë atje. Familjet po shpërndajnë foto të funeraleve myslimane për djemtë që vdiqën duke luftuar në Ukrainë, duke bërë që disa kritikë të akuzojnë Rusinë se i trajton myslimanët si ushqim për topin.
Në të kaluarën, grupet ekstremiste si “Shteti Islamik” e kanë shndërruar këtë trazirë në një pasuri rekrutimi.
"Kjo është një çështje shumë shpërthyese kur myslimanët po vdesin dhe po tërhiqen nga Dagestani dhe Çeçenia, vende ku shteti ka një dorë të rëndë kur bëhet fjalë për Islamin", tha Crews. “Rreziku është që ju të ringjallni politikën antishtetërore, mobilizimin antishtetëror”.
Udhëheqësit myslimanë në Ukrainë debatojnë nëse myslimanët duhet të rrokin armët në luftë, megjithëse ata pajtohen për dënimin e agresionit rus dhe ndihmën për familjet e zhvendosura. Ndoshta figura më e shquar myslimane në Ukrainë, Said Ismagilov, është njeriu në thelb të kësaj – postimet e tij në rrjetet sociale përfshijnë thirrje të drejtpërdrejta për myslimanët në Rusi dhe në mbarë botën që “të jenë në anën tonë”.
“Ai është bashkuar me forcat luftarake, ka veshur uniformën dhe po kthehet në imazh të një islami të integruar ukrainas”, tha Crew për Ismagilov.
Përsëritja e dhimbshme e historisë
Për tatarët e Krimesë si Kuchuk, të cilët u rritën me histori të gjyshërve të tyre që ngarkoheshin në qerre bagëtish dhe dëboheshin me forcë nga tokat e tyre stërgjyshore, ka një dhimbje të brendshme në dëshmimin e mijëra ukrainasve të zhvendosur që hipnin në trena për në qytete më të sigurta.
Mes tyre është edhe Kuçuku. Ai u largua nga Dnipro dy muaj më parë dhe tani drejton përkohësisht qendrën e Lviv sepse imami i mëparshëm e çoi familjen e tij të sigurt jashtë vendit. Nëse lihet e pakontrolluar, tha Kuchuk, kjo përmbysje do të përhapet përtej kufijve dhe do të destabilizojë Evropën.
"Nëse nuk e kundërshtoni diktaturën”, tha ai, "ajo ju dëshiron gjithnjë e më shumë”.
Në vitin 2015, kur myslimanët në Lviv e kthyen një ndërtesë të vjetër në një qendër të re për adhurim dhe mësim, menduan si ta quanin atë. Emri i plotë zyrtar i qendrës që drejton Suleimanov është Qendra Kulturore Islame Muhamed Asad.
Asad, i lindur si Leopold Weiss në vitin 1900, vinte nga një familje e shquar hebreje që jetonte në Lviv kur ishte pjesë e Austrisë. Më vonë ai përqafoi Islamin dhe shkroi kujtimet e famshme, “Rruga për në Mekë”, që cili vlerësohen si frymëzues i konvertimeve të tjera perëndimore.
Myslimanët në Lviv thonë se thirrja e Asadit ishte një kujtesë se Islami nuk është një koncept i huaj apo i ri këtu.
Thyerja e paragjykimeve
“Qëllimi i parë ishte të sigurohej një vend për myslimanët për t’u lutur”, tha Suleimanov. "E dyta ishte thyerja e stereotipave”.
Sot, qendra është më shumë se një vend adhurimi për xhematin e saj. Ka klasa arabe, programe rinore dhe studime të Kuranit, të gjitha të ndalura për shkak të luftës.
Një mbrëmje të fundit, tre emigrantë arabë u mblodhën në qendër për t'u lutur gjatë Ramazanit. Dy sapo ishin shpërngulur nga qytete të tjera dhe qeshën me ironinë e arratisjes nga atdheu i paqëndrueshëm vetëm për t'u kapur në një tjetër konflikt.
“Aty ku ka luftë, do të gjeni një palestinez, një jemenas dhe një sirian. Pra, ja ku jemi në Ukrainë”, tha Vail Albekhesi, 51 vjeç, një palestinez që erdhi në vitin 1989.
Albekhesi dhe miku i tij sirian, 55-vjeçari Talal Alas, thanë se familjet e tyre janë ukrainase dhe se ata nuk mund ta imagjinojnë largimin pas tri dekadash duke gdhendur një hapësirë për vete në vendin e tyre të adoptuar.
Përveç kësaj, tha Alas, më nuk ka ku të shkojë. Kur shpërthyen luftimet separatiste ndërsa ai jetonte në Donetsk, u kthye në Siri. Më pas erdhi konflikti sirian, i cili ka lënë të vdekur rreth 40 të afërm të tij. Ai u kthye në Ukrainë dhe tani është zhvendosur nga shtëpia e tij e zakonshme në Kiev.
Misioni fisnik
Kujdesi për myslimanët e zhvendosur është një mision qendror i Qendrës Islamike, e cila mbështetet në vullnetarë dhe donacione nga shtetet e pasura arabe si Katari dhe Kuvajti për të përmbushur kërkesat. Midis të sapoardhurve është një tatare 56-vjeçare me origjinë ruse, e cila për arsye sigurie i dha vetëm pseudonimin e saj, Um Abdulaziz.
Në mëngjesin e 24 shkurtit, ditën kur Rusia pushtoi, lutjet e agimit të Um Abdulazizit u ndërprenë nga zhurmat e granatimeve në qytetin qendror-lindor të Dnipros. Ajo dhe familja e saj u larguan disa javë më vonë. Ndërsa folësit rusë, tha ajo, ata ishin të tmerruar nga pikat e kontrollit ukrainas në udhëtimin e tyre dy-ditor në perëndim.
Në vend të kësaj, tha ajo, ajo u mirëprit nga rojet e reja.
Ajo dhe bashkëshorti i saj tani janë të prirë për të qëndruar në Lviv. Bashkimi me familjen në Rusi nuk është një opsion.
"Kjo është hera e parë që kam ndjerë neveri, urrejtje për vendin ku kam lindur", tha Um Abdulaziz, me sytë e saj të mbushur me lot.
Imami i ri i qendrës, Suleimanovi, ndjen keqardhje deri ne dhimbje nga armiqësia e thellë personale që sheh se po rrënjoset në të dy anët e kufirit. Ai tha se predikimet e xhumasë së fundmi kanë prekur faljen – një temë e parakohshme për shumë ukrainas, përfshirë myslimanët, të cilët ende jetojnë nën bombardime.
"Ne e kuptojmë se ka vështirësi përpara nesh", tha Suleimanov. “Ne duhet të qëndrojmë të fortë”.
